SOLID หลักการพื้นฐานที่โปรแกรมเมอร์ควรรู้ (ตอนที่ 3 – LSP)

February 21, 2016 prapat

มาถึงหลักการข้อที่ 3 ของ SOLID Principles กันแล้วนะครับ และหลักการนี้มีชื่อว่า Liskov Substitution Principle (LSP) ซึ่งถูกตั้งตามชื่อของผู้ที่คิดหลักการนี้ขึ้นมาเป็นคนแรก Barbara Liskov [1] และในภายหลังก็ถูกนำมารวมอยู่ใน SOLID Principles ด้วย มาดูกันครับว่าหลักการนี้พูดถึงอะไรบ้าง

สารบัญสำหรับตอนอื่นๆ

ตอนที่ 1 – Single Responsibility Principle (SRP)
ตอนที่ 2 – Open Closed Principle (OCP)
ตอนที่ 3 – Liskov Substitution Principle (LSP)
ตอนที่ 4 – Interface Segregation Principle (ISP)
ตอนที่ 5 – Dependency Inversion Principle (DIP)

Liskov Substitution Principle (LSP)

ในบทความของ Barbara Liskov ที่ถูกตีพิมพ์เมื่อปี 1987 หลักการนี้ได้กล่าวไว้ว่า

Let q(x) be a property provable about objects x of type T. Then q(y) should be provable for objects y of type S where S is a subtype of T.

ซึ่งในภายหลัง Robert C. Martin หรือ Uncle Bob ของพวกเราก็ให้คำนิยามที่ฟังดูง่ายขึ้นสำหรับหลักการนี้ใน SOLID Principles ว่า

Subtypes must be substitutable for their base types.

และนั่นก็หมายความว่า

ถ้าเรามีคลาส T1 ซึ่ง extend คลาส B แล้ว ที่ใดก็ตามที่มีคลาส B ถูกใช้งานอยู่จะต้องสามารถสับเปลี่ยนไปใช้คลาส T1 ได้โดยที่ต้องยังคงสามารถใช้งานได้เหมือนเดิม (ไม่มี Error)

มาถึงจุดนี้แล้วเจอกันแต่คำนิยามและทฤษฎีทั้งหลายก็ยังอาจจะงงๆ กันอยู่ เรามาลองดูตัวอย่างกันซะหน่อยดีกว่าครับ

เราเริ่มต้นกันด้วยคลาส OrderProcessor ซึ่งมีหน้าในที่การจัดการ การสั่งซื้อสินค้าที่เข้ามา และขั้นตอนหนึ่งที่ต้องทำก็คือเก็บข้อมูล รายการการสั่งซื้อสินค้า (Order Log) โดยเราจะสมมุติว่าในช่วงแรกเราจะบันทึกรายการทั้งหมดลงในไฟล์ CSV และใช้ Excel เปิดดูรายการทั้งหมด ก็จะได้คลาสประมาณนี้

class OrderProcessor{

    protected $orderRepo;

    public function __construct(OrderRepositoryInterface $orderRepo)
    {
        $this->orderRepo = $orderRepo;
    }

    public function process(Order $order, $userId){
        // ดำเนินการต่างๆ
        .
        .
        .

        // บันทึกรายการๆ สั่งซื้อสินค้า
        $this->orderRepo->logOrder($userId, $order, $order->price);
    }
}

interface OrderRepositoryInterface
{

    public function logOrder($userId, Order $order, $amountPaid);
}

class CsvOrderRepository implements OrderRepositoryInterface
{

    public function logOrder($userId, Order $order, $amountPaid)
    {
        // บันทึกข้อมูลลงไฟล์ในรูปแบบ CSV
    }
}

class OrderProcessor{

protected $orderRepo;

public function __construct(OrderRepositoryInterface $orderRepo)

{

$this->orderRepo = $orderRepo;

}

public function process(Order $order, $userId){

// ดำเนินการต่างๆ

// บันทึกรายการๆ สั่งซื้อสินค้า

$this->orderRepo->logOrder($userId, $order, $order->price);

}

interface OrderRepositoryInterface

{

public function logOrder($userId, Order $order, $amountPaid);

}

class CsvOrderRepository implements OrderRepositoryInterface

{

public function logOrder($userId, Order $order, $amountPaid)

{

// บันทึกข้อมูลลงไฟล์ในรูปแบบ CSV

}

เรียกใช้งานโดย

$order = new Order();
$order->id = 1;
$order->price = 200;

$csvRepo = new CsvOrderRepository();

$processor = new OrderProcessor($csvRepo);
$processor->process($order, 5);

$order = new Order();

$order->id = 1;

$order->price = 200;

$csvRepo = new CsvOrderRepository();

$processor = new OrderProcessor($csvRepo);

$processor->process($order, 5);

3 เดือนผ่านไปปรากฏว่าธุรกิจเราเจริญเติบโตขึ้น และต้องการที่จะเปลี่ยนการเก็บข้อมูลลง Database แทน ทำให้เราต้องเพิ่ม Class ใหม่ชื่อว่า DbOrderRepository

class DbOrderRepository implements OrderRepositoryInterface{

    protected $connection;

    public function connect($username, $password){
        // สร้าง connection
        $this->connection = new DatabaseConnection($username, $password);
    }

    public function logOrder($userId, Order $order, $amountPaid)
    {
        $this->connection->run(
            'INSERT INTO orders VALUE (?, ?, ?)',
            [
                $userId,
                $order->id,
                $amountPaid
            ]
        );
    }
}

class DbOrderRepository implements OrderRepositoryInterface{

protected $connection;

public function connect($username, $password){

// สร้าง connection

$this->connection = new DatabaseConnection($username, $password);

}

public function logOrder($userId, Order $order, $amountPaid)

{

$this->connection->run(

'INSERT INTO orders VALUE (?, ?, ?)',

[

$userId,

$order->id,

$amountPaid

]

);

}

และเนื่องจากคลาส DbOrderRepository ต้องใช้ Method ชื่อ connect ในการสร้างการเชื่อมต่อ (Connection) ทำให้เราต้องแก้คลาส OrderProcessor เป็น

class OrderProcessor{

    protected $orderRepo;

    public function __construct(OrderRepositoryInterface $orderRepo)
    {
        $this->orderRepo = $orderRepo;
    }

    public function process(Order $order, $userId){
        // ดำเนินการต่างๆ
        .
        .
        .

        $this->orderRepo->connect('db_user01', 'password');

        // บันทึกรายการๆ สั่งซื้อสินค้า
        $this->orderRepo->logOrder($userId, $order, $order->price);
    }
}

class OrderProcessor{

protected $orderRepo;

public function __construct(OrderRepositoryInterface $orderRepo)

{

$this->orderRepo = $orderRepo;

}

public function process(Order $order, $userId){

// ดำเนินการต่างๆ

$this->orderRepo->connect('db_user01', 'password');

// บันทึกรายการๆ สั่งซื้อสินค้า

$this->orderRepo->logOrder($userId, $order, $order->price);

}

หลังจากนั้นเมื่อเราสลับ DbOrderRepository เข้าไปแทน CsvOrderRepository ตัว App ก็ยังคงสามารถใช้งานได้ปกติ

แต่เดี๋ยวก่อน…

แล้ว…ถ้าเรามีความจำเป็นต้องเปลี่ยนการบันทึกสินค้ากลับไปใช้ CsvOrderRepository ล่ะ… นั่นก็หมายความว่าตัวโปรแกรมก็จะเกิด Error ขึ้นทันทีเนื่องจากว่า CsvOrderRepository นั้นไม่มี Method ที่ชื่อ connect นั่นเอง

จากสถานการณ์ด้านบนเมื่อเราต้องการสลับ CsvOrderRepository และ DbOrderRepository ที่ Implement OrderRepositoryInterface เหมือนกันกันแต่ไม่สามารถทำได้โดยทันทีหรือต้องแก้โค้ดเพื่อให้โปรแกรมใช้งานได้นั่นก็คือการฝ่าฝืนหลักการ LSP นั่นเอง

เวอร์ชันหลัง Refactor

จากหลักการ LSP ที่เราต้องสามารถแทนที่หรือสลับ Class ที่เป็น Type เดียวกันซึ่งกันและกันได้ จะเห็นว่าปัญหาของเราก็จะอยู่ที่ Method connect และแน่นอนเราควรจะหาทางกำจัดการสร้าง Connection ของ Database ออกไปจาก OrderProcessor นั่นก็คือการย้ายการสร้าง Connection ออกไปไว้ในตัว DbOrderRepository นั่นเอง ซึ่งก็จะได้เป็น

// DbOrderRepository (v.1)

class DbOrderRepository implements OrderRepositoryInterface{

    protected $connection;

    public function connect($username, $password){
        // สร้าง connection
        $this->connection = new DatabaseConnection($username, $password);
    }

    public function logOrder($userId, Order $order, $amountPaid)
    {
        $this->connect('db_user01', 'password');

        $this->connection->run(
            'INSERT INTO orders VALUE (?, ?, ?)',
            [
                $userId,
                $order->id,
                $amountPaid
            ]
        );
    }
}

class DbOrderRepository implements OrderRepositoryInterface{

protected $connection;

public function connect($username, $password){

// สร้าง connection

$this->connection = new DatabaseConnection($username, $password);

}

public function logOrder($userId, Order $order, $amountPaid)

{

$this->connect('db_user01', 'password');

$this->connection->run(

'INSERT INTO orders VALUE (?, ?, ?)',

[

$userId,

$order->id,

$amountPaid

]

);

}

จากโค้ดด้านบนจะทำให้เราสามารถลบ

$this->connect('db_user01', 'password');

1	$this->connect('db_user01', 'password');

ออกไปได้

และก็นั่นจะทำให้ OrderProcessor นั้นสามารถทำงานได้ไม่ว่าเราจะส่ง CsvOrderRepository หรือ DbOrderRepository เข้ามา ซึ่งนั่นก็จะเป็นไปตามหลัก LSP

เพิ่มเติม

อย่างไรก็แล้วแต่…จากโค้ดด้านบนยังคงมีบางส่วนที่ฝ่าฝืนหลัก SRP ซึ่งบอกว่าคลาสนั้นควรจะมีหน้าที่เดียวเท่านั้น แต่เราจะเห็นได้ว่าถึงจุดนี้ DbOrderRepository ของเราไม่ได้มีหน้าที่เพียงแค่การรับและเขียนข้อมูลกับฐานข้อมูลเท่านั้น แต่ยังมีหน้าที่ในการสร้างเชื่อมต่อกับฐานข้อมูลอีกด้วย ดังนั้นเราควรที่จะแยกหน้าที่ในการสร้างการเชื่อมต่อกับฐานข้อมูลไปไว้ที่ DatabaseConnector ได้ดังนี้

// DbOrderRepository (v.2)

class DbOrderRepository implements OrderRepositoryInterface{
    
    protected $connector;

    public function __construct(DatabaseConnector $connector)
    {
        $this->connector = $connector;
    }

    public function connect($username, $password){
        // สร้าง connection
        return $this->connector->bootConnection();
    }

    public function logOrder($userId, Order $order, $amountPaid)
    {
        $connection = $this->connect();

        $connection->run(
            'INSERT INTO orders VALUE (?, ?, ?)',
            [
                $userId,
                $order->id,
                $amountPaid
            ]
        );
    }
}

class DbOrderRepository implements OrderRepositoryInterface{

protected $connector;

public function __construct(DatabaseConnector $connector)

{

$this->connector = $connector;

}

public function connect($username, $password){

// สร้าง connection

return $this->connector->bootConnection();

}

public function logOrder($userId, Order $order, $amountPaid)

{

$connection = $this->connect();

$connection->run(

'INSERT INTO orders VALUE (?, ?, ?)',

[

$userId,

$order->id,

$amountPaid

]

);

}

บทสรุป

ในความเห็นส่วนตัวของผมหลักการข้อนี้จริงๆ แล้วเหมือนจะเป็นข้อควรระวังและเตือนใจซะมากกว่า ว่าการ Extend หรือ Implement คลาสใดๆ นั้นเราต้องคิดเสมอว่าถ้าหากเรา Override method ใดๆ แล้วการทำงานของ Method นั้นก็ยังต้องเป็นไปในทิศทางเดิม และเมื่อเราสลับ Class ใหม่ไปใช้แทนที่ๆ Class ที่มีอยู่เดิม การทำงานของโปรแกรมยังคงต้องเป็นเหมือนเดิมโดยที่ไม่ต้องเพิ่มโค้ดหรือ Logic ใดๆ เข้าไป

อ้างอิง

prapat

มาทำความรู้จัก Dependency Injection และ Mocking กัน

SOLID หลักการพื้นฐานที่โปรแกรมเมอร์ควรรู้ (ตอนที่ 5 – DIP)

SOLID หลักการพื้นฐานที่โปรแกรมเมอร์ควรรู้ (ตอนที่ 4 – ISP)

SOLID หลักการพื้นฐานที่โปรแกรมเมอร์ควรรู้ (ตอนที่ 2 – OCP)

Pingback: SOLID หลักการพื้นฐานที่โปรแกรมเมอร์ควรรู้ (ตอนที่ 2 - OCP) - IKQ.ME()
Pingback: SOLID หลักการพื้นฐานที่โปรแกรมเมอร์ควรรู้ (ตอนที่ 1 - SRP)()
Pingback: SOLID หลักการพื้นฐานที่โปรแกรมเมอร์ควรรู้ (ตอนที่ 4 - ISP) - IKQ.ME()
Pingback: 5b4143efd6f5d2a20854899.com follow the link()
Pingback: d2a20854899.com()
Pingback: topfuckgals.mobi provided link()
Pingback: topfucksearch.mobi more detailed on this page r4bKW()
Pingback: freesexsite.mobi see more()
Pingback: new siriustube971 abdu23na6373 abdu23na23()

IKQ.ME

SOLID หลักการพื้นฐานที่โปรแกรมเมอร์ควรรู้ (ตอนที่ 3 – LSP)

สารบัญสำหรับตอนอื่นๆ

Liskov Substitution Principle (LSP)

เวอร์ชันหลัง Refactor

// DbOrderRepository (v.1)

เพิ่มเติม

// DbOrderRepository (v.2)

บทสรุป

อ้างอิง

Related

prapat

Related Posts

Recent Posts

Categories

Archives

Keep Updated With

IKQ.ME

SOLID หลักการพื้นฐานที่โปรแกรมเมอร์ควรรู้ (ตอนที่ 3 – LSP)

สารบัญสำหรับตอนอื่นๆ

Liskov Substitution Principle (LSP)

เวอร์ชันหลัง Refactor

// DbOrderRepository (v.1)

เพิ่มเติม

// DbOrderRepository (v.2)

บทสรุป

อ้างอิง

Share this:

Related

prapat

Related Posts

Recent Posts

Categories

Tags

Archives

Keep Updated With